"Lời của Lưu Á Châu có thể làm nhiều người không thoải mái, nhưng con người chỉ nghe lời hay ý đẹp sẽ không thể thức tỉnh được. Bài phát biểu của Lưu chính là một tiếng nói khác."
LTS:
Những ngày vừa qua, Nga và Pháp ngay lập tức gia tăng cường độ chiến dịch không
kích nhằm vào tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tại Syria, sau các vụ
khủng bố nhằm vào máy bay Nga và các vụ tấn công đẫm máu ở Paris.
Trong khi đó, hành động của Trung Quốc - quốc gia có 1 công dân
vừa bị IS hành quyết và 3 công dân khác thiệt mạng trong vụ khủng bố Mali hôm
20/11 vừa qua - vẫn chỉ dừng lại ở tuyên bố "tăng cường hợp tác với quốc
tế".
Chính phủ Trung Quốc né tránh trả lời vấn đề này, trong khi truyền
thông lý giải nguyên nhân là do sự khác biệt giữa những giá trị cốt lõi về lợi
ích quốc gia mà Bắc Kinh cần "cân, đo, đong, đếm" nếu tham chiến.
Nhân đây, chúng tôi xin giới thiệu tới quý độc giả bài diễn thuyết
của của Thượng tướng Lưu Á Châu - Chính ủy ĐH Quốc phòng Quân giải phóng nhân
dân Trung Quốc - phân tích cách thức mà xã hội Trung Quốc phản ứng với 1 sự
kiện khủng bố phương Tây, cụ thể là vụ 11/9.
Bài diễn thuyết tướng Lưu nói tại căn cứ quân sự Côn Minh ngày
10/5/2010 (thời điểm ông vẫn mang hàm Trung tướng) và được truyền thông Trung
Quốc cũng như quốc tế đánh giá là "chấn động".
Dưới đây, chúng tôi xin trích đăng bài diễn thuyết trên.
---
Tín niệm và đạo đức
Tôi là người kế thừa văn hóa Trung Quốc, cũng là người phê phán
văn hóa Trung Quốc. Trong quá khứ, trước hết tôi là người kế thừa văn hóa Trung
Quốc, sau đó mới là người phê phán. Hiện tại, tôi là người phê phán, sau mới là
người kế thừa văn hóa Trung Quốc.
Lịch sử phương Tây là quá trình "bỏ ác theo thiện". Lịch
sử Trung Quốc lại là quá trình "bỏ thiện theo ác".
Phương Tây cổ đại cấm đủ điều, chỉ có bản năng con người là không
cấm. Trung Quốc cái gì cũng không cấm, chỉ cấm bản năng của con người.
Người phương Tây dám thể hiện chính mình và tư tưởng cá nhân, cũng
dám "khoe" bản thân lõa thể. Người Trung Quốc chỉ biết "mặc quần
áo". "Mặc quần áo" cho tư tưởng. Mặc quần áo dù sao cũng dễ hơn
cởi quần áo.
Hegel nói: "Trung Quốc không có triết
học." Tôi nhận
định Trung Quốc hàng ngàn năm qua chưa từng sinh ra tư tưởng gia. Tư tưởng gia
mà tôi nói tới, là những người có cống hiến trọng đại cho tiến trình văn minh
nhân loại như Hegel, Socrates, Plato...
Lão Đam (Lão Tử) có phải là tư tưởng gia hay không? Chỉ dựa vào
cuốn "Đạo đức kinh" 5.000 chữ có thể trở thành tư tưởng gia được
không? Chưa kể tới "Đạo đức kinh" có vấn đề.
Khổng Tử có thể xem là tư tưởng gia chăng?
Hậu nhân chúng ta "kiểm duyệt" ông thế nào? Tác phẩm của
ông chưa từng cung cấp cho người Trung Quốc một thể hệ giá trị quan về nội tâm
có thể đối kháng được quyền lực thế tục. Cái ông đem lại là "tất cả xoay
vòng quanh quyền lực".
Nếu như Nho học là tôn giáo, thì đó là "ngụy tôn giáo";
nếu là tín ngưỡng, thì đó là "ngụy tín ngưỡng"; còn nếu là triết học,
thì đó là triết học của xã hội bị "quan trường hóa".
Xét từ ý nghĩa này, Nho học là có tội đối với người Trung Quốc.
Trung Quốc không thể có tư tưởng gia mà chỉ có chiến lược gia. Xã hội Trung
Quốc là một xã hội binh pháp. Dân tộc của chúng ta chỉ tôn sùng chiến lược gia.
Một nhân vật có sự nghiệp chẳng mấy thành công như Gia Cát Lượng
lại được người ta hoài niệm. Ông không có hùng tâm tráng chí, dùng người cũng
không đúng đắn. Có tư liệu còn chỉ rõ ông là kẻ lộng quyền.
Nhưng một người như thế lại được nâng lên tầm cao đáng giật mình.
Đây cũng là một kiểu phản ánh tâm linh của dân tộc chúng ta.
Trong một hình thái xã hội như thế, có 3 loại hành vi trở nên phổ
biến:
1.
Ngụy biện
Con trai tôi năm nay (2010-PV) thi đỗ vào khoa báo chí một trường
đại học. Khoa này là một trong những khoa báo chí xuất sắc nhất ở Trung Quốc.
Tôi bèn bảo con trai đưa giáo trình để tôi xem. Xem xong tôi nói, thứ này không
đáng để đọc.
Trong giáo trình có một khẳng định: Trung Quốc phát minh ra thuốc
súng. Sau khi thuốc súng truyền tới châu Âu đã "phá vỡ những thành trì
phong kiến thời Trung cổ" ở châu Âu.
Thật là nực cười, anh phát minh ra thuốc súng đi phá vỡ
"thành trì phong kiến" của người ta, vậy thành trì của chính anh tại
sao không bị phá? Ngược lại còn kiên cố hơn?
Khi thảo luận vấn đề Đài Loan tại ĐH Quốc phòng, có một quan điểm
khá "ăn khách": Đài Loan là một "chiếc khóa". Nếu không
giải quyết được vấn đề Đài Loan thì "chiếc khóa" sẽ chặn "cửa
lớn" của Trung Quốc. Trung Quốc sẽ không có đường ra biển lớn.
Quan điểm này là ngụy biện. Tôi có thể phản bác lại trong một câu.
Tây Ban Nha sau khi trở thành cường quốc trên biển đã không hề chặn
nước láng giềng Bồ Đào Nha cũng trở thành cường quốc đại dương.
Eo biển Dover (Calais), Pháp chỉ cách lãnh thổ nước Anh 28 hải lý,
Anh có ngăn cản Pháp trở thành cường quốc trên biển hay không?
Mấu chốt khiến Trung Quốc mất đi đại dương chính là các thế hệ
thống trị trong lịch sử không có quan niệm "hải quyền".
2.
Đối ngoại mềm mỏng, đối nội tàn nhẫn
Văn minh châu Âu và văn minh Trung Quốc gần như cất bước cùng
nhau, nhưng châu Âu hình thành nhiều quốc gia nhỏ, trong khi Trung Quốc hình
thành một đại đế quốc thống nhất.
Nói tới điều này, chúng ta thường cảm thấy vui mừng. Kỳ thực, việc
châu Âu hình thành nhiều quốc gia chính là một cách thể hiện lục địa này có tự
do tư tưởng.
Mặc dù bọn họ chia thành nhiều nước nhỏ, nhưng, ít nhiều những gì
có liên quan tới văn minh nhân loại đã được sinh ra từ chính những quốc gia
tách rời này.
Còn chúng ta làm được gì cho văn minh thế giới?
Thống nhất giang sơn chắc chắn có liên hệ tất yếu với thống nhất
tư tưởng. Xã hội chiến lược là xã hội mang tính hướng nội. Tôi từng nghiên cứu
kỹ lưỡng những khác biệt giữa Mỹ-Trung: Trung Quốc ở các sự vụ quốc tế về cơ
bản là mềm mỏng, đối với sự vụ trong nước thì cứng rắn.
Nước Mỹ ngược lại, cứng rắn trong lĩnh vực sự vụ quốc tế, mềm mỏng
ở các vấn đề quốc nội.
Tôi không nhớ tôi đọc được vấn đề này trong cuốn sách nào, nhưng
có một kết luận: Đó là do bất đồng văn hóa quyết định. Văn hóa Trung Quốc là
khép kín, hướng nội; văn hóa Mỹ là cởi mở, hướng ngoại.
Quan niệm "nhất thống" cũng là một tư tưởng theo kiểu
hướng nội. Điều này giải thích vì sao chúng ta là "cừu" trước các thế
lực ngoại xâm, nhưng lại là "sói" trước chính đồng bào của mình.
[...]
Người Trung Quốc muốn dân mình đánh mình, đó mới gọi là dũng mãnh!
3.
Thấp hèn, thô tục
Tinh thần thấp hèn tất dẫn đến hành vi thấp hèn. Tinh thần cao quý
sẽ đưa tới hành vi cao quý.
Khoảng 20 năm trước, ở khu tập thể tôi sống phát sinh một chuyện
thế này: Một đôi vợ chồng đòi ly hôn. Ông chồng đưa "tình mới" về
nhà, cãi cọ ầm ĩ. Bà vợ chạy lên nóc nhà định nhảy xuống.
Người vây xung quanh đứng xem rất đông. Có người hào hứng hét lên: "Nhảy
đi! Nhảy đi!" Sau đó bà vợ được cảnh sát cứu xuống,
những người xem thậm chí còn thấy tiếc nuối.
Tôi thở dài trở về nhà, bật tivi xem. Truyền hình đang phát một
câu chuyện ở châu Âu. Tại nước nào đó, tôi nhớ mang máng là Hungary, 70 năm
trước có một thợ mỏ trẻ tuổi chuẩn bị làm đám cưới.
Lần cuối cùng người này xuống mỏ trước hôn lễ, tai nạn sập hầm xảy
ra khiến anh ra đi mãi mãi. Cô dâu không tin người mình yêu đã ra đi nên mỏi
mòn chờ đợi suốt 70 năm.
Gần đây người ta tu sửa lại hầm mỏ đã phát hiện ra một thi thể
chính là chú rể khi trước. Do trong hầm không có không khí, thi thể chú rể lại
ngâm trong nước chứa khoáng chất nên vẫn giữa được sự trẻ trung như 70 năm
trước. Còn cô dâu khi ấy đã trở thành một bà lão tóc bạc trắng.
Bà ôm thi thể người yêu khóc thảm thiết và đưa ra quyết định tiếp
tục hoàn thành hôn lễ.
Đó là một cảnh tượng chấn động lòng người: Tân nương 80 tuổi trong
bộ váy cưới trang trọng màu trắng, tóc bà cũng trắng như tuyết. Người yêu của
bà, vẫn trẻ trung như vậy, được đặt nằm trong cỗ xe ngựa.
Hôn lễ và tang lễ cử hành đồng thời, khiến bao người phải rơi nước
mắt.
Sự kiện dễ dàng khảo nghiệm tiêu chuẩn đạo đức của dân tộc chúng
ta nhất chính là sự kiện 11/9 ở Mỹ. Vụ 11/9 dù không thay đổi thế giới, nhưng
đã thay đổi nước Mỹ. Đồng thời, thế giới cũng rất khó quay trở về thời điểm
"trước 11/9".
Khi vụ khủng bố trên xảy ra, ở đất nước chúng ta, ít nhất là trong
một khoảng thời gian, một bầu không khí "kém lành mạnh" lan tỏa khắp
nơi.
Tối 12/9, có người gọi điện cho tôi nói rằng, sinh viên trường ĐH
Bắc Kinh và ĐH Thanh Hoa đang "khua chiêng gõ trống".
Tôi nói đội tuyển bóng đá Trung Quốc ngày 7/10 mới thi đấu. Đó là
trận cuối cùng gặp Các tiểu vương quốc Ả-Rập thống nhất (UAE), nếu thắng sẽ lọt
vào vòng chung kết World Cup.
Một lúc sau tôi mới biết thì ra các sinh viên Trung Quốc đang ăn
mừng tòa tháp đôi của Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) tại Manhattan bị máy
bay khủng bố đâm vào.
Trung Quốc có một đoàn đại biểu nhà báo, khi ấy đang làm việc tại
Mỹ. Khi nhìn thấy tháp đôi bị đâm trúng, nhóm ký giả này không đừng được đã vỗ
tay hoan hô.
Đây là một dạng thẩm thấu văn hóa. Không thể chỉ trích bọn họ vì
hành động như vậy, bởi bản thân họ đã không thể tự kiểm soát được bản thân nữa.
Kết quả nhóm này bị Mỹ tuyên bố "vĩnh viễn không hoan nghênh".
Tôi ở Không quân Bắc Kinh, mấy ngày ấy có nhiều người trong bộ đội
tới thăm, tôi đều hỏi cách nhìn của họ về sự kiện 11/9. Tất cả đều nói: "Nổ
rất hay".
Về sau tôi mới nói, đó là điều đáng buồn. Nếu những người như thế
yêu Trung Quốc, vậy Trung Quốc còn cứu được không? Truyền thông thì không cần
nhắc tới, vì nơi không có thời sự nhất ở Trung Quốc chính là trên mặt báo.
Năm 1997, công nương Diana qua đời trong vụ tai nạn giao thông.
Bạn không cần biết Diana là người thế nào, Hoàng gia Anh ra sao, nhưng chí ít
nhân vật này có "giá trị thời sự". Các tờ báo lớn trên thế giới đều
đăng thông tin đó trên trang nhất, chỉ có báo Trung Quốc không đăng.
Ngày hôm đó, dòng tít lớn nhất trên báo chí Trung Quốc là
"Các trường trung học, tiểu học ở Bắc Kinh khai giảng". Bài báo này
chẳng khác đưa tin "Ngày hôm nay người dân Bắc Kinh ăn cơm" là mấy,
giá trị chỉ có vậy.
Tối ngày thứ hai sau vụ 11/9, tôi xem chuyên mục "Phỏng vấn
tiêu điểm" trên truyền hình với hy vọng được nghe một số bình luận về sự
kiện này. Kết cục, chương trình tối hôm đó nói về... tăng cường tự thân xây
dựng chi bộ đảng ở nông thôn như thế nào.
Anh muốn xem gì? Đều không có. Cái anh không muốn nghe thì nhất
định nói cho anh nghe. "Những cái miệng quốc gia" (các MC nổi
tiếng-PV) đương nhiên không có tội tình gì.
Bao người thiệt mạng trong vụ 11/9 đều là vô tội. Thứ mất đi là
sinh mạng, điều tôn nghiêm nhất trên thế giới. Bản thân những sinh mạng này
không liên quan gì tới chính phủ Mỹ.
Chúng ta đối đãi với người khác bằng thái độ như vậy, nhưng người
ta không dùng thái độ đó đối xử với chúng ta. Đối chiếu rõ ràng nhất chính là
vụ thảm án Dover.
Năm đó, một nhóm người Phúc Kiến trốn trong xe chở động vật từ eo
biển Dover vượt biên vào Anh. Do bị thiếu không khí vì phải ở trong xe kín vài
chục giờ đồng hồ, đa số đều bị ngạt chết, chỉ còn 2 người sống sót.
Sau khi vụ việc bung bét, Đại sứ quán Trung Quốc không có lấy một
người ra mặt. Cuối cùng, người dân Anh ở Dover phải đứng ra cử hành đám tang và
truy điệu những người thiệt mạng.
Rất nhiều trẻ em đã tới tham gia, trong tay chúng cầm đồ chơi do
Trung Quốc sản xuất. Nhân tiện nhắc tới, trên thế giới hiện nay có tới 90% đồ
chơi là "Made in China".
Phóng viên hỏi các em nhỏ: "Vì sao tới tham gia lễ truy điệu?", đám trẻ
trả lời rằng: "Vì bọn họ cũng là người,
đồ chơi mà chúng cháu cầm trong tay có thể do một trong số họ góp phần làm
ra". Trong cả lễ
truy điệu ấy không có một người Trung Quốc nào.
Thế nào gọi là văn minh, thế nào là không văn minh? Tôi vẫn đang
suy nghĩ.
Hình ảnh trong vụ khủng bố New York 11/9/2001
Khen ngợi khủng bố mới thực sự là khủng bố
Văn hóa Trung Quốc giáo dục ra người Trung Quốc. Đầu tiên, xem nhẹ
tính mạng của bản thân thì mới coi người khác và tính mạng của họ như trò đùa.
Tự thân không có quyền lực để quý trọng sinh mạng của mình, cũng không cho phép
người khác có.
Lỗ Tấn từng phê phán tâm thái bàng quan cũng được
"luyện" thành từ đó. Người Trung Quốc thấy người khác bị giết, không
ai không hào hứng kích động.
Giai cấp thống trị cũng cố tình đưa người ra giữa đám đông để hành
hình. Giai cấp bị trị thì hưởng thụ cảm giác "hưng phấn" của nhà
thống trị trong đám đông.
Đặc biệt là khi phạm nhân bị xử tử bằng lăng trì, người xem đông
"như rừng như biển" suốt 3 ngày 3 đêm. Ngay cả quán sá cũng mang ra
đó mở hàng, đao phủ tay còn nhuốm máu vẫn cầm bánh bao rao bán.
Ngày nay không còn lăng trì nữa, nhưng thói quen "xét xử giữa
công chúng" vẫn còn.
Ngày xưa người dân đi xem xử tử Đàm Tự Đồng và nhóm Lục quân tử
(sự kiện Mậu Tuất biến pháp 1898-PV) như trẩy hội thì làm sao trận Giáp Ngọ
(1894) không thất bại?
Còn hậu duệ của bọn họ thì thế nào? [...]
Anh thực hiện được "4 hiện đại hóa" thì có tác dụng gì?
Buổi sáng tôi thường xem tivi trong khi tập thể dục. Sản phẩm "chạy"
nhất trong tiết mục quảng cáo của Thời sự Buổi sáng là gì? Cửa chống trộm.
Đó là bi kịch của một dân tộc. Chúng ta sống như ở trong lồng. Khi
tôi sống tại Thành Đô thì ở trong căn hộ của mấy đời Chính ủy Không quân trước
đó.
Vừa vào nhà nhìn qua thì, trời ơi, như ở trong ngục vậy! Cửa sổ và
ban công đều được lắp các tấm lưới chống trộm. Tôi cho bỏ hết.
Gần đây có một cuốn sách tiêu đề "Trung Quốc có thể nói
'Không'". Tôi nói, đúng là anh có thể nói "không", nhưng anh nói
khi đứng sau cánh cửa chống trộm. Đó không phải là dũng cảm, mà là yếu hèn.
Kiều Lương (Thiếu tướng, tác giả quân đội nổi tiếng Trung Quốc-PV)
nói rất hay: "Những người ái quốc mà
đến trông thấy phường trộm cắp chó gà còn phải tránh đường để đi, lại có hào
khí can đảm nói 'không' với các cường quốc phương xa!"
Cần nhìn nhận nước Mỹ khách quan, toàn diện
Mỹ là quốc gia như thế nào?
Trước đây tôi từng nghe một câu mô tả: Những gì tốt nhất và tồi tệ
nhất trên thế giới cộng lại chính là New York. Dùng câu này để nói về nước Mỹ
ngày nay phải chăng cũng phù hợp?
Thế hệ quân nhân chúng ta là những quân nhân gánh vác hy vọng
tương lai của đất nước. Không thể làm "phái thân Mỹ", nhưng cũng
không thể đơn giản là "phái chống Mỹ", mà phải là "phái hiểu
Mỹ" thành thục.
Biết đối thủ mới chiến thắng được đối thủ. Hạ thấp đối thủ chính
là hạ thấp bản thân. Thác Bạt Hoành (Hiếu Văn Đế triều Bắc Ngụy-PV) đổi tên
nước Nhu Nhiên thành Nhu Nhu, ý là "sâu bọ", rồi ông bị chính Nhu
Nhiên đánh bại, khác nào "không bằng cả sâu bọ".
Mỹ không mong Trung Quốc hùng mạnh, cũng giống như Trung Quốc
không hy vọng Mỹ "xưng bá". Quan hệ Mỹ-Trung có xung đột, nhưng cũng
có lợi ích chung nhất định.
Làm thế nào để hóa giải xung đột, phát triển lợi ích chung mới là
điều mà các nhà ngoại giao Trung Quốc cần phải nỗ lực thực hiện.
Trung Quốc muốn phát triển thì không được đoạn tuyệt giao lưu với
thế giới. Thế giới hiện tại vẫn là đơn cực. Chỉ có Mỹ suy yếu mới xuất hiện thế
giới đa cực. Chúng ta không thể đoạn tuyệt với Mỹ, cũng không thể ôm kỳ vọng
lớn vào Mỹ.
Hiện tại không phải là thời cơ thích hợp nhất để đối đầu với Mỹ.
Lợi ích quốc gia phải là chuẩn mực cao nhất cho hành động của chúng ta.
Chúng ta cần nhẫn nại. Nhẫn nại không phải là mềm yếu. Chỉ có
khuất phục mới là mềm yếu.
Mỹ đương nhiên không muốn Trung Quốc trỗi dậy, không muốn kinh tế
Trung Quốc đi lên. Nhưng chúng ta cần nhớ: Đấu tranh với đối thủ thì anh nhất
định phải cho đối phương chứng kiến cục diện mà họ không muốn thấy nhất.
Người Mỹ hy vọng người Trung Quốc nội chiến thì chúng ta đã nội
chiến thật. Mỹ không "cười lăn cười bò" mới lạ. Đương nhiên, nếu chỉ
"nằm gai nếm mật, nhẫn nại chờ thời" thì cũng không được.
Trung Quốc trong vai trò nước lớn có thể giống như một võ hiệp
thời cổ đại, giấu mình trong thâm sơn cùng cốc tu luyện võ công, đợi ngày
"quyết chiến" với kẻ địch hay không?
Với nguồn tài nguyên và dân số, cùng với văn hóa của Trung Quốc,
Trung Quốc không có khả năng hùng mạnh như Mỹ, chưa kể nước Mỹ vẫn đang tiến
lên không ngừng.
Vẫn là Mao Trạch Đông nói đúng: "Đánh vẫn phải đánh, đàm
vẫn phải đàm, hòa vẫn phải hòa."
Con người cần phải mưu trí. Đấu tranh về ngoại giao càng cần mưu
trí. Phải "dắt mũi" được người khác chứ không phải bị người ta
"dắt mũi".
Khrushchyov (cựu Tổng bí thư đảng Cộng sản Liên Xô-PV) chính là
một người mưu trí. Trong một lần đại hội, Khrushchyov "to gan" phê
phán Stalin.
Có người đưa vụ việc lên báo chất vấn Khrushchyov rằng ông cũng là
một nhân vật trong nhóm quyền lực cốt lõi thời Stalin cầm quyền, vậy tại sao
không đứng ra phê phán từ thời đó?
Đáp lại, Khrushchyov đọc to câu hỏi một lần, sau đó hô lên trước
đám đông: "Là ai đã gửi câu hỏi này?
Hãy đứng ra đây!..." Ở
phía dưới xao động một hồi nhưng không có ai bước ra.
Khrushchyov bèn nói: "Các anh xem, trong tình
hình dân chủ, không cần e sợ như thế này mà đồng chí gửi câu hỏi còn không dám
đứng ra, vậy trong bầu không khí thời kỳ Stalin, có ai dám đứng lên phê phán
ông ấy?"
Cả hội trường liền vỗ tay.
Trong cuộc đấu với nước Mỹ, chúng ta cần có mưu trí như
Khrushchyov. Khi cần ẩn nhẫn thì ẩn nhẫn. Giống như Đặng Tiểu Bình từng nói với
Thủ tướng Canada Pierre Trudeau:
"Taoguangyanghui (chiến lược ngoại giao 'ẩn nhẫn' của ông
Đặng-PV) mà chúng tôi nói đến, bao gồm bất chấp thể diện cũng phải duy trì quan
hệ với quốc gia phát triển nhất trên thế giới."
Đại ý của Đặng Tiểu Bình là, Trung Quốc nhất định phải "đồng
bước" cùng văn minh thế giới, không được xa rời văn minh thế giới. Khi cần
đấu tranh thì quyết không nhượng bộ.
Sùng bái Mỹ là không đúng, thân Mỹ không đúng và ghét Mỹ cũng
không đúng.
Chính phủ Mỹ, các chính khách và người dân Mỹ có điểm tương đồng,
cũng có khác biệt. Anh phải có trí tuệ cao độ để phân biệt điều đó.
Trong quá khứ, nhân dân Mỹ giúp Trung Quốc thoát ách thực dân,
cống hiến to lớn đưa xã hội Trung Quốc tiến bộ. Giữa hai nước không có xung đột
về lợi ích căn bản.
Ngày nay, lợi ích quốc gia của Mỹ trải khắp toàn cầu, giữa hai
nước đã có xung đột nảy sinh. Nhưng chúng ta vẫn phải dùng tâm thế đạo đức để
đánh giá sự vật, không được kích động.
[...]
Một
lính cứu hỏa sử dụng thiết bị ảnh nhiệt để tìm kiếm dấu hiệu của sự sống trong
buổi sáng ngày 12/9/2001, khoảng 24 giờ sau khi chiếc máy bay đầu tiên đâm vào
Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC).
Điểm đáng sợ thực sự của nước Mỹ ở đâu?
Mặc dù Mỹ có quân đội hùng mạnh nhất thế giới, công nghệ tiên tiến
nhất, nhưng tôi cho rằng điều này không đáng sợ. Nghe nói máy bay tàng hình của
họ bay qua Trung Quốc rất tự do, nhưng điều đó cũng không có gì đáng ngại.
Những điều đáng sợ của Mỹ không nằm trong số đó.
Năm 1972, tôi theo học ĐH Vũ Hán. Trong tiết chính trị, một thầy
giáo giảng rằng: "Mỹ là đại diện cho các
nước tư bản chủ nghĩa 'giãy chết', giống như Mặt trời xuống núi, hơi thở đã rất
yếu ớt."
Tôi - một sinh viên công-nông-binh trang bị "tận răng" -
lập tức phản bác: "Thưa thầy, em cảm thấy
thầy nói không đúng.
Nước Mỹ dù không giống như Trung Quốc - là Mặt trời mọc đằng Đông
lúc 8, 9 giờ sáng, nhưng họ cũng không phải là hoàng hôn, mà là Mặt trời giữa
trưa."
Câu nói của tôi làm thấy giáo giận tím mặt nói: "Em
dám nói những lời như vậy ư!"
Thầy giáo không hỏi tôi vì sao trả lời như vậy, nhưng đã dùng ngay
một chữ "dám". Tâm lý ở trong đó rất dễ dàng đoán định.
Chính "quốc gia tư bản chủ nghĩa 'giãy chết'" đã lãnh
đạo cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật mới của thế giới thập niên 1990 của thế kỷ
trước.
Khi tôi tốt nghiệp đại học cũng là lúc Trung Quốc cải cách mở cửa.
Tôi lại có một quan điểm: Mỹ là quốc gia do hàng nghìn hàng vạn người không yêu
tổ quốc của chính mình tập hợp thành, nhưng bọn họ đều yêu nước Mỹ.
Vào thời đó rất nhiều lãnh đạo một mặt thì mắng Mỹ, nhưng mặt khác
lại đưa con cái sang Mỹ học hành. Sự khác biệt rất lớn!
Vậy, điểm đáng sợ của Mỹ là gì? Cá nhân tôi cảm thấy có 3 điểm:
1.
Giới tinh anh của Mỹ không thể xem thường
Chế độ cán bộ và cơ chế tranh cử của Mỹ cho phép bảo đảm những nhà
quyết sách của nước này là nhóm tinh anh.
Bi kịch của Trung Quốc, từ lớn như quốc gia cho tới nhỏ như từng
cơ quan thì tình trạng phổ biến là, người có tư tưởng không quyết sách, người
quyết sách không có tư tưởng. Người có đầu óc thì không có chức quyền, có chức
quyền thì không đầu óc.
Mỹ thì ngược lại, hệ thống hình tháp của họ vừa hay phù hợp để
"nâng" giới tinh hoa lên cao.
Vì vậy, thứ nhất, Mỹ không phạm sai lầm. Thứ hai, Mỹ ít phạm sai
lầm. Thứ ba, nếu phạm sai lầm Mỹ cũng nhanh chóng sửa đổi.
Chúng ta phạm sai lầm, đó là thứ nhất. Thứ hai, thường xuyên phạm
sai lầm. Thứ ba, phạm sai lầm rồi rất khó sửa sai.
[...]
Đối với một dân tộc hùng mạnh mà nói, tầm quan trọng của lãnh thổ
đã giảm xuống, thay vào đó là theo đuổi "quốc thế" (vị thế quốc
gia-PV).
Người Mỹ không có yêu sách về lãnh thổ đối với bất kỳ quốc gia
nào. Họ không quan tâm tới lãnh thổ, những gì Mỹ làm trong toàn bộ thế kỷ XX là
tạo dựng vị thế.
Thế nào gọi là "tạo thế"? Bên cạnh kinh tế lớn mạnh
chính là lòng dân! Có lòng dân thì quốc gia sẽ có sức "ngưng tụ", mất
đi lãnh thổ cũng có thể lấy về. Không có lòng dân thì anh có lãnh thổ cũng sẽ
để mất.
Nhiều lãnh đạo quốc gia chỉ nhìn 1 bước. Nước Mỹ hành động thường
tính trước 10 bước.
Chính vì như vậy, mỗi một sự kiện trọng đại trên thế giới kể từ
sau Thế chiến II đều làm gia tăng vị thế của nước Mỹ. Nếu chúng ta để họ
"dắt mũi" thì rất có khả năng sẽ đánh mất tất cả "vốn
liếng" chiến lược.
Trọng tâm chiến lược của Mỹ sẽ không chuyển dịch sang châu Á,
nhưng không có nghĩa là họ không bao vây Trung Quốc.
Rất nhiều người chỉ nhìn vào Mỹ bao vây Trung Quốc về quân sự,
cũng như chỉ nhìn thấy chênh lệch giữa Mỹ-Trung về công nghệ và vũ khí mà không
thấy được ở tầm chiến lược, đặc biệt là sự mất cân bằng ở bình diện ngoại giao
còn nghiêm trọng hơn cả tụt hậu về khí tài.
Việc ngoại giao của Trung Quốc đối với Mỹ, hoặc là có hình thức mà
không có giới hạn, hoặc là có chi tiết mà không có toàn cục.
Sau sự kiện 11/9, Mỹ tấn công Afghanistan trong vòng 2 tháng, áp
sát Trung Quốc từ phía Tây. Áp lực quân sự từ Nhật Bản,[...], Ấn Độ cũng không
giảm.
Nhìn từ bên ngoài, Trung Quốc giành được một số lợi ích từ vụ
11/9, nhưng những lợi ích này có thể sẽ biến mất chỉ sau 1,2 năm nữa.
Tôi nhận định sự bao vây chiến lược đối với Trung Quốc là một dạng
khác, không phải quân sự mà vượt qua quân sự.
Những năm gần đây, các quốc gia xung quanh chúng ta đều lần lượt
cải cách chế độ xã hội, [...]. Nga, Mông Cổ đã thay đổi; Kazakhstan cũng vậy,
bên cạnh các quốc gia đi trước là Hàn Quốc, Philippines, Indonesia...
Mối đe dọa này đối với Trung Quốc còn nguy hiểm hơn đe dọa quân
sự. Đe dọa về quân sự chỉ là hiệu ứng trong thời gian ngắn, trong khi sự bao
vây bởi các quốc gia "dân chủ" như trên mới là ảnh hưởng dài hạn.
2.
Nước Mỹ khoan dung và rộng lượng
Bạn nên tới châu Âu trước rồi qua Mỹ. Bạn sẽ nhận thấy sự khác biệt
lớn: Buổi sáng tại châu Âu trên phố hầu như không có người, trong khi đường phố
ở Mỹ có rất nhiều người tập thể dục, thậm chí cả ngày đều như vậy.
Tôi có một nhận định: Rèn luyện là một loại phẩm chất. Rèn luyện
thân thể đại diện cho một dạng văn hóa cầu tiến. Muốn biết một quốc gia có mạnh
mẽ hay không thì nhìn vào số lượng người tập luyện thể dục là rõ.
Người Mỹ có thể lấy quốc kỳ làm quần để mặc lên người. Tôi cũng
mua một chiếc như vậy ở Mỹ và mặc thường xuyên.
Tôi mặc nó là để kỳ thị nó, để trút giận, giống như một dạng giải
tỏa và thỏa mãn về tâm lý. Người Mỹ mặc nó là một kiểu chế giễu, nhưng bản chất
khác nhau.
Người Mỹ có thể đốt quốc kỳ của họ giữa đường phố. Đới Húc (Đại tá
không quân, Viện trưởng Viện nghiên cứu hợp tác và an ninh hải dương Trung
Quốc, bạn của tác giả-PV) nói: "Nếu một quốc gia ngay cả
quốc kỳ của mình cũng tự đốt được, thì anh còn lý do gì để đốt quốc kỳ của
họ?"
3.
Sức mạnh vĩ đại của tinh thần và đạo đức
Đây là điều đáng sợ nhất.
Sự kiện 11/9 là một thảm họa. Khi thảm họa ập đến, thứ đầu tiên
gục ngã là thân thể, nhưng cái đứng vững là linh hồn. Có những dân tộc khi gặp
tai họa, thân thể chưa đổ nhưng linh hồn đã tiêu biến.
Trong sự kiện 11/9 phát sinh 3 sự việc đều cho phép chúng ta nhìn
thấy sức mạnh của người Mỹ.
Thứ nhất, sau khi phần đỉnh tòa nhà WTC bị máy bay đâm vào, khói
lửa bốc lên, tình hình vô cùng nguy cấp. Mọi người thông qua lối thoát hiểm để
ra ngoài nhưng không quá hoảng loạn.
Mọi người đi xuống, nhân viên cứu hỏa xông lên; đôi bên nhường
đường cho nhau, không ai đâm vào ai. Khi có phụ nữ, trẻ em, người mù tới, mọi
người tự giác nhường lối cho họ đi trước. Thậm chí một chú chó cũng được nhường
lối đi.
Nếu tinh thần của một dân tộc không mạnh mẽ đạt tới trình độ nào
đó thì họ tuyệt nhiên không thể có những hành động như thế. Đối diện với tử
vong vẫn bình tĩnh như vậy, nếu không phải là thánh nhân thì cũng tiệm cận với
thánh nhân rồi.
Chuyện thứ hai, ngày tiếp theo sau vụ 11/9, thế giới đã biết đây
là hành động của các phần tử khủng bố Ả-Rập. Rất nhiều siêu thị, nhà hàng của
người Ả-Rập bị những người Mỹ phẫn nộ đập phá. Các thương nhân người Ả-Rập cũng
bị tấn công.
Trong thời khắc đó, một nhóm người Mỹ đã tập hợp lại và tới các
siêu thị, nhà hàng của người Ả-Rập để đứng gác, đến các khu dân cư của người
Ả-Rập đi tuần, ngăn chặn bi kịch leo thang.
Đây là một tinh thần như thế nào? Trung Quốc tự cổ đã có truyền
thống báo thù. Tôi sống ở Thành Đô. Đặng Ngải (tướng Ngụy thời Tam Quốc-PV) phá
Thành Đô xong, con trai Bàng Đức (tướng Ngụy-PV) đem nam phụ lão ấu cả nhà Quan
Vũ giết sạch.
Những cuộc báo thù tanh máu không hiếm trong lịch sử Trung Quốc.
Chuyện thứ ba, chiếc máy bay Boeing 767 rơi xuống Pennsylvania vốn
dĩ có mục tiêu là Nhà Trắng, sau đó hành khách trên máy bay chống trả bọn khủng
bố mới làm máy bay rơi xuống. Bởi thời điểm đó bọn họ đã biết tin tòa nhà WTC
và Lầu Năm Góc bị máy bay đâm vào.
Các hành khác đã nhanh chóng quyết định, không thể không làm gì mà
phải quyết tử với khủng bố. Cho dù là trong tình thế như vậy, họ vẫn làm một
việc: Bỏ phiếu thông qua việc "liều chết" với những tên khủng bố.
Vào thời khắc sinh tử cũng không áp đặt ý chí của mình lên người
khác. Sau đó tập thể đồng tình, họ mới hành động. Thế nào gọi là dân chủ, đây
chính là dân chủ.
Tư tưởng của dân chủ đã ăn sâu vào sinh mạng, huyết mạch, cốt tủy
của họ. Một dân tộc như thế, họ không cường thịnh thì ai cường thịnh; một dân
tộc như thế, họ không thống trị thế giới thì ai thống trị thế giới.
Ngày
11/9/2011, Tổng thống Mỹ Barack Obama và phu nhân Michelle thăm lại địa điểm mà
chuyến bay số hiệu 93 đâm xuống Pennsylvania nhân hoạt động tưởng niệm 10 năm
vụ khủng bố.
Tôi thường suy tư rằng: Vũ khí tân tiến, công nghệ mới nhất, lực
lượng vũ trang hùng mạnh nhất thế giới nằm trong tay những người như thế rất
phù hợp. [...] Cho dù nằm trong tay Trung Quốc, Trung Quốc có thể làm được gì
cũng không biết chắc được.
Nước Mỹ có nhiều kinh nghiệm thành công đáng để chúng ta tham
khảo, học hỏi. Sau vụ 11/9, Mỹ không thành lập "Ủy ban 11/9", cũng
không thành lập bộ chỉ huy khẩn cấp gì đó.
Tôi rất phản đối những điều không thực tế. Sau khi tôi tới Không
quân Thành Đô, hoặc là không họp, hoặc là ít họp. Những cuộc họp không thể
tránh thì họp nhanh. Việc đầu tiên tôi làm là thay đổi "học tập Thường
ủy" thành tự học. Cầm văn bản đọc thì gọi gì là học!
Tôi đấu tranh với thế lực thủ cựu. Sức lực cá nhân tôi có hạn
nhưng không thể không đấu tranh, cho dù sứt đầu mẻ trán cũng không nản.
Ví dụ, thường ở trong bộ đội tôi không ăn cơm. Ngày nào về nhà
được thì tôi mang theo lương khô chứ không ăn trong quân. Tôi tới sư đoàn 33, ở
Không quân Bắc Kinh cũng như vậy. Nếu không thể không ăn thì tôi ăn đơn giản.
Dù nói rằng uống nửa lít rượu không đổ được hồng kỳ, ăn một bữa
cơm không sập được giang sơn. Nhưng cái gì nhiều quá, lãng phí quá, để tích
tiểu thành đại thì rất khó nói.
Khi nghiên cứu nước Mỹ, chúng ta nên nắm chắc nội hàm của nó.
Không được chỉ nhìn những cái nhỏ, mà phải xem cái lớn.
Có một câu nói hay: Thường nghị luận khuyết điểm của người khác
thì bạn là kẻ dưới đáy chuẩn mực đạo đức; thường nghị luận khuyết điểm của nhân
loại thì bạn chính là tư tưởng gia.
Lời kết
Qua bài diễn thuyết 3 tiếng đồng hồ ngày hôm nay, mục tiêu mà tôi
theo đuổi là sự giải phóng con người. Nếu nói rằng tôi đến đây để gặp gỡ mọi
người thì không bằng nói rằng mọi người tới để "nhận biết" tôi.
Tôi đã rất phóng khoáng trao gửi "toàn bộ bản thân" cho
các bạn, tôi thể hiện tư tưởng cá nhân trước các bạn. Đặc biệt, những điều tôi
nói về phương Tây, về nước Mỹ cũng không tách rời chủ đề cuộc thảo luận này.
Có 2 điều tôi muốn bổ sung. Thứ nhất, tôi là một người trung thành
với chủ nghĩa dân tộc. Mọi điều tôi nói ra đều vì cái tốt cho quốc gia, dân
tộc.
Trong bất cứ tình huống nào, tôi cũng xem lợi ích dân tộc là tối
cao. Vì điều đó, tôi chấp nhận đổ máu, sứt đầu mẻ trán. Trong đầu tôi vẫn
thường hiện lên cảnh tượng trong chiến tranh Triều Tiên:
Mùa đông năm 1951, đơn vị của cha tôi tấn công quân Mỹ. Do vũ khí
thua kém Mỹ nên buộc phải mai phục trong đêm tại vị trí gần quân địch nhất. Một
liên đội yên lặng chờ đợi cả một đêm.
Đêm đó trời đổ tuyết lớn, lạnh vô cùng. Lúc trời sáng, còi hiệu
xung phong vang lên, nhưng hơn 100 chiến sĩ mai phục ở đó không có một ai đứng
dậy. Tất cả bọn họ đã chết vì lạnh.
Cho đến chết họ vẫn giữ đội hình chiến đấu. Về sau Chủ tịch Mao
khi nghe báo cáo, ông lập tức bỏ mũ, đứng dậy rất lâu không nói gì.
Chiến tranh biên giới Trung-Ấn 1962, máy bay Trung Quốc tiêu diệt
một đơn vị của Ấn Độ. Đơn vị này ngày xưa từng thuộc biên chế quân đội Anh,
tham gia cuộc Chiến tranh nha phiến lần thứ 2, hỏa thiêu Viên Minh Viên.
Chủ tịch Mao nhận tin qua điện thoại, đập bàn đứng dậy, nói: "Quốc
nhục trăm năm!"
Đồng thời, mọi người cũng nên nhận thấy, tình hình Trung Quốc so
với phương Tây không giống nhau.
Có những việc mặc dù nhìn thấy rồi, nhưng lại không thể dễ dàng
đạt được. Cũng có những việc còn chưa nhìn thấy. Có những khác biệt về quan
niệm chỉ có thời gian qua đi mới rút ngắn khoảng cách được.
Lần đầu tiên gặp gỡ các cán bộ cấp doanh trở lên ở căn cứ Côn
Minh, tôi đã vô cùng thẳng thắn, mạnh dạn nói nhiều như vậy. Đó là những thành
quả nghiên cứu của tôi. Tôi chịu trách nhiệm với phát biểu của mình.
Chỗ nào nói đúng, các vị hãy ghi nhớ lấy; còn chỗ nào nói sai, mọi
người hãy "vào tai này lọt tai kia", xem như chưa nghe thấy.
Mỗi con người là một cá thể, mỗi cá thể đều được tự do. Tôi không
thể áp đặt tư tưởng của mình lên mọi người. Tôi cũng không thể yêu cầu tư tưởng
của mọi người phải thống nhất đến một tư tưởng nào đó. Đó là điều không thể.
Thế nhưng chúng ta lúc nào cũng muốn theo đuổi mục tiêu này. Đó là
điều hết sức mơ hồ, trên thực tế không thể thực hiện được.
